Đưa cây Cam thảo Đá Bia thoát khỏi nguy cơ tuyệt chủng nhờ ứng dụng khoa học công nghệ

Cam thảo Đá Bia được biết đến là loại dược liệu quý, với phạm vi phân bố hẹp, số lượng cá thể ít, bị khai thác quá mức khiến loại dược liệu này có nguy cơ bị tuyệt chủng và được ghi trong Sách Đỏ Việt Nam năm 2007. Để bảo tồn và phát triển loài dược liệu quý này, năm 2018 UBND tỉnh đã phê duyệt cho triển khai đề tài "Nghiên cứu quy trình nhân giống in vitro và đề xuất các giải pháp bảo tồn cây Cam Thảo Đá Bia (Telosma procumbens) tại huyện Đông Hòa, tỉnh Phú Yên" do Trường Đại học Phú Yên chủ trì thực hiện. Đến thời điểm hiện tại đề tài này đã có thành công bước đầu đáng ghi nhận.

Quá trình thực hiện đề tài, nhóm nghiên cứu Trường Đại học Phú Yên đã phối hợp với Ban Quản lý rừng Đặc dụng Đèo Cả trực tiếp đi thực địa và tìm được 20 cá thể tại rừng Đặc dụng Đèo Cả. Số lượng cá thể phát hiện ít, bên cạnh đó khi phát hiện cây Cam thảo Đá Bia mới ra hoa, chưa kết quả nên nhóm nghiên cứu không thể thực hiện nhân giống bằng hạt và giâm hom truyền thống. Do đó, nhóm đã quyết định thực hiện nhân giống bảo tồn cây Cam thảo Đá Bia bằng phương pháp in vitro (hay còn gọi là nuôi cấy mô). Đây là lần đầu tiên công nghệ in vitro được sử dụng để nhân giống đối với cây Cam thảo Đá Bia.

Sau nhiều lần thử nghiệm, nhóm nghiên cứu đã thành công trong việc nhân giống cây Cam thảo Đá Bia bằng phương pháp in vitro với số lượng 1.000 cây ban đầu. Để tránh những rủi ro trong quá trình trồng và đảm bảo thành công cho phương án trồng bảo tồn, đánh giá khả năng sinh trưởng ở nhiều điều kiện khí hậu khác nhau trong tỉnh, nhóm đã nhân thêm 5.000 cây giống. Đồng thời, thử nghiệm các quy trình huấn luyện cây giống, quy trình trồng tại vườn ươm...

Hiện nay, Nhóm nghiên cứu Trường Đại học Phú Yên đã thực hiện trồng Cam thảo Đá Bia thử nghiệm tại hai khu vực là rừng Đặc dụng Đèo Cả với 500 cây giống trên diện tích 1.000 mét vuông dưới tán rừng tự nhiên để bảo tồn. Và trồng thử nghiệm 500 cây dưới tán rừng sản xuất tại khu vực cao nguyên Vân Hòa nhằm đánh giá khả năng sinh trưởng, phát triển của loại dược liệu này ở các điều kiện tự nhiên khác nhau.

Việc nhóm nghiên cứu Trường Đại học Phú Yên thành công trong xây dựng biện pháp kỹ thuật nhân giống in vitro cây Cam thảo Đá Bia và các kỹ thuật ươm, trồng cây Cam thảo Đá Bia phù hợp với điều kiện sinh thái trên địa bàn tỉnh và đề xuất các giải pháp bảo tồn, phát triển cây Cam thảo Đá Bia sẽ giúp loại dược liệu quý này thoát khỏi nguy cơ tuyệt chủng. Đây cũng là cơ sở cho việc ứng dụng công nghệ sinh học trên nhiều đối tượng dược liệu khác nhau, góp phần bảo tồn các cây dược liệu quý của tỉnh ta nói riêng và cả nước nói chung./.

Đắc Lâm - Quốc Hoàn